Kaymalı yatak tasarımı kriterleri III / Yağ kanalları

Kaymalı yatak tasarımı kriterleri III / Yağ kanalları

Yağlamanın asıl amacı, iki yüzey arasında çalışma şartlarına dayanıklı yeterli kalınlıkta bir yağ filmi oluşturmaktır. Böylece enerji kaybına neden olan sürtünmeyi, mekanik sürtünmeden yağ filmi içindeki yağ partikülleri hareketinde oluşan iç sürtünmeye çevirmektir. Bu yağ film tabakası ile mil ve yatak yüzeylerini birbirinden ayırarak bu yüzeylerdeki pürüzlerin birbirleriyle teması önlenebilmektedir. İki yüzey arasında bu çeşit bir yağ filmi oluşturulur ise buradaki sürtünme, yağ tabakaları arasına indirgenmiş olacaktır. Tüm yağlama yağlayıcıları partikülleri metal yüzeyler üzerine yayılacak ve yağlayıcının cinsine, kimyasal yapısına ve içerisindeki katkı maddelerine bağlı bir performansla mil ve yatak yüzeylerine yapışacaktır.

Söz konusu bu yağ filminin oluşumuna etki eden faktörlerden bir tanesi de yağ giriş deliği ve yağ kanalıdır. Yataklara yağ girişi bir veya birden fazla yağ ile sağlanmaktadır. Yağ girişi deliği uygun geometri (genelde dairesel) ve büyüklüğe sahip olmalıdır. Çünkü yağ deliği, yağın akışına engel olmayacak yeterlikte olmalıdır. Bunun için yağ girişleri genellikle havşa şeklinde ve uygun yuvarlatmalara sahip olacak şekilde tasarlanırlar. Yatağın yüzeyleri arasında yağ kamasının oluşmasını kolaylaştırmak ve yağın yatak içinde dağılmasını daha iyi bir şekilde sağlamak için genellikle yatakta birtakım yağ kanalları talaşlı imalat metodu ile açılmaktadır. Yağ kanalları da ISO 4378’e göre genel olarak çevresel, helisel, eksenel ve açık uçlu eksenel şeklinde çeşit bulunmaktadır. Pratikte genelde çevresel ve eksenel en yaygın kullanılan yağ kanallarıdır.

Yağ kanallarının bir diğer görevi de yatak içinde bir yağ haznesi ile yeterli bir soğutma etkisi için yeterli bir yağ akışı sağlamaktır. Bir sıcak yatağı soğutmada, yağ akışının arttırılması için basit şekilli bir yağ kanalının kullanılması ile mümkündür. Yatağın yüksüz kısmında eksenel yağ kanalı, tek yönlü yüklerin taşınması için genellikle yeterlidir. Bu yağ kanalı ile tek bir yağ deliğiyle sağlanan yatak konstrüksiyonundan üç kat daha fazla yağ akışı sağlamak mümkündür. Değişken yönlü yükler için ise çevresel yağ kanalı daha uygun bir konstrüksiyondur. Fakat çevresel yağ kanalı da bir yatağı daha küçük genişliğe sahip iki yatağa ayırmaktadır. Bu uygulama da yatağın toplam yük taşıma kabiliyetini azalabilmektedir. Prensip olarak yatağa yağ girişinin konumu ve yağ kanallarının hidrodinamik basıncın oluşmayacağı bölgede olacak şekilde yatak tasarımının yapılması daha uygundur. Bunu yapmakla daha büyük bir yağ akışı sağlanmaktadır. Aksi halde hidrodinamik yağ basınç yayılımı önemli şekilde bozulur ve bu da yatağın yük kabiliyetini azaltmaktadır.

(Kaynaklar: Koç, E., Makina Elemanları Cilt 2., Akademisyen Kitabevi, Tevrüz, T., Makine Elemanları ve Konstrüksiyon Örnekleri, Cilt 2., Çağlayan Kitabevi, Kurbanoğlu, C., Makina Elemanları, Teori, Konstrüksiyon ve Problemler, Nobel Yayınevi, Durak, E., Endüstriyel Yağlama Tekniği Ders Notları)
2.09.2019 16:30:00
Prof. Dr. Ertuğrul Durak    

Köşe Yazıları - Son Eklenen Haberler

Elektriklendirmede Sera Gazı Nötr E-Sıvılar

Elektriklendirmede Sera Gazı Nötr E-Sıvılar

Yeşil, döngüsel, dijital dönüşüm için enerji sektörünün değişim yolunda elektrifikasyonu, en iyi sürdürülebilirlik ...

12.03.2024 14:30:00
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu    
Greste Kritik Konular

Greste Kritik Konular

BORA KIRAZLILAR Makine Mühendisi Gema Oil Madeni Yağlar Teknik ve Private Label Ürünler Uyum Müdürü   Endüstriyel dünyada, ...

12.03.2024 14:20:00
Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi - VII Atık Yağ Geri Kazanım Yöntemleri

Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi - VII Atık Yağ Geri Kazanım Yöntemleri

Atık yağların geri kazanımı; içerisinde bulunan her türlü kirletici, oksidasyon ürünleri ve partiküllerin giderilerek ulusal veya uluslararası ...

12.03.2024 12:35:00
Dr. Hansu Jülide Köroğlu    
Zorlu Koşullar için Biçilmiş Kaftan: Gresler

Zorlu Koşullar için Biçilmiş Kaftan: Gresler

Sıvı madeni yağ analizinin takibi kadar, kritik ekipmanlarımızda kullandığımız greslerin kimyasal yapısını, kullanım alanlarını bilmemiz ve bu minvalde analizlerin yakından takip ...

12.03.2024 12:15:00
Umut Arslan    
Atık Yağ Oluşum Miktarı Tahmin Edilebilir mi?

Atık Yağ Oluşum Miktarı Tahmin Edilebilir mi?

Atık yağların etkili ve sürdürülebilir yönetiminde en temel problem, atık yağ minimizasyonu ve geri kazanım (ham madde, enerji vb.) stratejileri planlanmadan ...

12.03.2024 12:00:00
Dr. Volkan Pelitli    
Prosesin Ana Kaynağı Kadın

Prosesin Ana Kaynağı Kadın

Figen Aksu Yüksek Kimyager 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nü kutladığımız bu hafta, sizleri kadın istihdamı üzerine ...

8.03.2024 09:30:00
Yağlama Yağı Ambalajları ve Atık Azaltımı

Yağlama Yağı Ambalajları ve Atık Azaltımı

Yağlama yağı depolaması, taşıması ve ambalajlı yağlayıcının rafa girmesinde başta plastik, alüminyum olmak üzere metalik malzemeler kutu, şişe, bidon, varil, ...

15.01.2024 14:50:00
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu    
Enflasyon Düzeltmesine İlişkin Notlar

Enflasyon Düzeltmesine İlişkin Notlar

Enflasyon düzeltmesi; bilançodaki parasal olmayan kıymetlerin tarihî değerlerinin düzeltme katsayısıyla çarpılması yoluyla bilançonun satın ...

15.01.2024 14:45:00
Mehmet Erkan    
Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi VI – Atık Madeni Yağların Geri Kazanımı

Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi VI – Atık Madeni Yağların Geri Kazanımı

Değerli okuyucularımız, Atık madeni yağların geri kazanımını ile ilgili köşe yazımı iki aşamada ele alacağım. Bu sayıda yayımlanacak olan ilk aşamada geri kazanımın ...

15.01.2024 14:20:00
Dr. Hansu Jülide Köroğlu    
Atık Yağ Rafinasyonunda Mevcut En İyi Teknikler (MET)

Atık Yağ Rafinasyonunda Mevcut En İyi Teknikler (MET)

Avrupa Birliği’nde atık yönetimi, döngüsel ekonomiye geçişin önemli bir parçasıdır ve atık politikasını şekillendirirken, operasyonel ...

15.01.2024 14:00:00
Dr. Volkan Pelitli