Ülkemizde, elektronik dönüşüm süreci kapsamında birçok alanda yenilikler ve gelişmeler e- fatura uygulaması ile başladı ve bugünlerde ihracat işlemlerinde e-Fatura uygulaması ile devam ediyor. Halen e-fatura uygulamasına kayıtlı olan 62 binden fazla mükellef bulunuyor. Bu mükelleflerin birçoğunu etkileyecek olan elektronik vergi uygulamaları ile ilgili gündemdeki en sıcak gelişmelerden biri de, 461 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile ihracat ve yolcu beraberi eşya ihracı işlemlerinde e-Fatura düzenleme zorunluluğunun getirilmesi olmuştur. Bu yazımızda güncelliği ve önemi nedeniyle ihracat işlemlerinde e-Fatura uygulamasına değineceğiz.
1. İhracat İşlemlerinde e-Fatura Uygulaması
e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden, 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11 inci maddesi kapsamındaki mal ihracı ve yolcu beraberi eşya ihracı (Türkiye'de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satışlar) kapsamında fatura düzenleyecek olanlar, faturalarını 1/7/2017 tarihinden itibaren e-fatura olarak düzenleyeceklerdir.
25.12.2015 tarih ve 29573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 461 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ihracat ve yolcu beraberi eşya ihracı işlemlerinde e-Fatura uygulamasına geçiş için daha önce 1/1/2016 olarak belirlenmiş olan tarih, 1/7/2017 tarihine ertelenmişti. İhracat ve yolcu beraberi eşya ihracı işlemlerine ait faturaların e-fatura olarak düzenlenmesi ve gönderilmesine ilişkin usul ve esaslar ile uygulamadan yararlanma yöntemleri www.efatura.gov.tr adresinde yayımlanan "e-Fatura Uygulaması Gümrük İşlemleri Kılavuzu"nda ve “T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, e-Fatura Uygulaması Gümrük İşlemleri Kılavuzu”nda ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Uygulamayı kullanarak ihracat faturası düzenlemek isteyen mükellefler;
- e-fatura sistemine kayıtlı olmalıdır,
- Düzenleyecekleri ihracat faturalarının alıcıları bilgilerini Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak düzenleyecektir,
- Düzenlenen faturalar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı sisteminde görünecektir.
İhracat faturalarının elektronik ortamda işleyişi için gerekli 4 farklı rol bulunmaktadır.
1.1. Fatura Düzenleyen
İhracat faturasını düzenleyen; standarda uygun olarak oluşturulan elektronik faturayı düzenleyen, uygulamaya özel entegratör veya entegrasyon yolu ile dahil olmuş tüzel kişiliktir.
1.2. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Kendisine gelen ihracat faturalarını gümrük beyannamesi ekinde alan kurumdur. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İhracat faturasını;
- Elektronik ortamda sistemine alır,
- Gümrük Sistemine alınan fatura için, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 23 haneli bir referans numarası üretilir,
- 23 haneli bir referans numarası yükümlüye bildirilir.
- 23 haneli bir referans numarası ile belge tarihi yükümlü tarafından gümrük beyannamesinin 44 no’lu kutusunda “Belge Referans No” ve “Belge Tarihi” alanlarında beyan edilecektir.
- Gümrük beyannamesinin tescilinden önce faturada değişiklik yapılması gerekmesi halinde, değişiklik yapılacak olan fatura ve bu fatura için alınan referans numarası iptal edilir. İptal edilen fatura için alınan referans numarası beyannamenin tescilinde kullanılamaz.
- Gümrük beyannamesinin tescilinden sonra faturada değişiklik yapılması gerekmesi halinde, gümrük idaresinin onayından sonra değişiklik yapılacak olan fatura ve bu fatura için alınan referans numarası iptal edilir. İptal edilen fatura için alınan referans numarası beyannamenin tescilinde kullanılamaz.
- Gümrük işlemleri mevzuat dahilinde tamamlanır.
- GTB birimlerince e-Faturada herhangi bir hata tespit edilmediği takdirde GÇB tescil işlemi tamamlandıktan ve ihraç edilen malların yurtdışı çıkış işlemleri tamamlandıktan sonra mükellefler GTB Portalı üzerinden kabul yanıtını (içerisinde GÇB bilgisi ve intaç tarihini de barındırır) verecektir.
1. 3. Merkez
Faturaların elektronik belge olarak düzenlenmesi, elektronik olarak imzalanması veya Mali Mühür ile onaylanması, saklanması, iletilmesi ile fatura bilgilerinin veri standartları ve formatına uygun biçimde aktarılması ve muhatabı tarafından alınmasına ilişkin belirlenen usul ve esasları uygular ve denetler.
1. 4. Alıcı Kurum
İhracat faturasındaki mal/hizmetleri satın alan kurumdur. İhracat e-faturasını kendi ülkesindeki işlemleri için satıcı kurumdan talep edebilir.
2. İhracat Fatura Formatı
Fatura bilgilerinde ProfileID: IHRACAT girilecektir. E-Fatura UBL TR 1.2 temel standardından farklı ihracat faturasında bulunması gereken bilgiler www.efatura.gov.tr adresinde yayımlanan "e-Fatura Uygulaması Gümrük İşlemleri Kılavuzu"nda detaylı olarak belirtilmiştir.
3. İhracatta e-Fatura Uygulamasında Dikkat Edilecek Konular
- İhracatta e-fatura olarak düzenlenmesi zorunluluğu sadece e-Fatura kayıtlı kullanıcılarının düzenleyeceği mal ihracında söz konusudur. (Satıcı e-Fatura sistemine kayıtlı olmalıdır)
- e-fatura uygulamasına girme zorunluluk şartlarını taşımayan mükellefler ihracat veya yolcu beraberi eşya ihracı (Türkiye'de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satışlar- tax free) faturasını bu tarihten sonra da matbu (kağıt/e-Arşiv) fatura şeklinde düzenlenmeye devam edecektir.
- Düzenlenecek ihracat e-faturalarında alıcı bilgilerine ilave olarak, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bilgisi de faturada ilgili alana yazılacaktır.
- GÇB bilgileri ile ilgili ihracat e-faturası bilgileri birbirini doğrulamalıdır. Aksi takdirde sistem hata verecek olup GÇB’ nın tesciline izin vermeyecektir.
- GÇB ekinde çıkmayan hizmet ihracı için fatura kağıt veya gönderici e-arşiv mükellefi ise e-arşiv fatura olarak düzenlenmelidir.
- Konsinye ihracat yapan e-fatura kullanıcılar e-arşiv kullanıcısı ise e-arşiv fatura olarak değilse, kağıt fatura olarak belge düzenlemeye devam edecektir.
- Proforma fatura 213 sayılı vergi usul kanununda kabul edilen bir fatura olmadığı için, kağıt ortamında düzenlenmeye devam edecektir.
- İhraç kayıtlı düzenlenen faturalar ihracat faturasından farklı olduğu için bu kapsamdaki faturalarda eski uygulama devam edecektir.
- Tüm e-fatura uygulamalarında olduğu gibi Tax-free e-faturasında da iptal mekanizması yoktur. Satış iadeleri ya da iptali gerektiren durumlarda gider pusulası ile ürün geri alınacak, böylece muhasebe kayıtlarına hem hasılat hem de gider kaydı yapılacaktır.
- Bedelsiz ihracatta da mal çıkışında GÇB düzenlenip düzenlenmediğine göre ihracat e-faturası düzenlenecektir.
- Mikro ihracata ilişkin kesilecek faturalar gönderici e-arşiv kullanıcısı ise e-arşiv fatura, değilse kağıt ortamında düzenlenmeye devam edilecektir.
- Özel fatura düzenlenmesi eskiden olduğu gibi işlemeye devam edecektir.
- İhracatta redrese işlemleri[1] için yeni bir e-Fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
- İhracat e-faturaları ile sınırlı kalmak kaydı ile faturaların İngilizce veya farklı bir dilde düzenlenmesi mümkündür.
- e-Fatura düzenleyen ihracatçı firma, Gümrük İdaresine ayrıca faturaları kağıt ortamında ibraz etmesine gerek bulunmamaktadır.
- e-Fatura düzenlenirken VKN alanına Gümrük ve Ticaret Bakanlığının bilgileri yazılması gereklidir.
- İhracat e-faturada ihracat faturasını düzenleyip gönderen ihracatçı da tescile kadar red mekanizmasını kendisi de tetikleyebilecektir. Tescil aşamasından sonra ret yetkisi sadece GTP personeli tarafından yapılacaktır.
Gümrük İdaresi fiili ihracatı tamamlanan eşyanın kabul uygulama yanıtı ile ilgilisine dönerken fiili ihraç tarihi bilgisi de bu yanıtın içinde bulunacaktır.
[1] Gümrük idarelerine mevzuatlarda belirtilen esaslara göre beyan verilmektedir. Beyanname kullanarak yapılan müracaatlarda, beyanname üzerinde yapılan hata muayene memuru tarafından tespit edilirse buradaki yanlışlığı düzeltmek için “redrese” yapılır. Muayene Memuru tarafından beyanname arkasına neden redrese yaptığına dair şerh düşülür. Daha sonra ilgili Müdür Muavini “Olur” verir. Eğer bir cezai durum söz konusu ise, o miktar ilgili gümrük idaresine yatırılır ve sonrasında makbuz muayene memuruna ibraz edilir, Muayene Memuru redrese işlemini kendi şifresini kullanarak beyanname üzerindeki yanlışlığı düzeltir. Ardından mükellef tarafından yeniden beyanname dökümü yapılarak Onay Servisi’ne mühürletildikten sonra eski beyanname ile birlikte işlemlere devam edilir. Bu işleme redrese adı verilmektedir.
