Dünden bugüne biyoyağlama yağları

Dünden bugüne biyoyağlama yağları

İnsanın tekerleği keşfi, alet kullanmaya, inşaatlar yapmaya başlamasıyla yağlayıcı kavramı ve yağlamanın sağladığı avantajlar yaşama girdi. Kimya endüstrisi ve petrol rafinasyonu gelişimi bir yanda iken, sanayi devrimi ile motorlar, makineler, taşıtlar geliştikçe yağlama sektörü de gelişti. Bugün pazarda envai çeşit yağlama yağı, gres ve hidrolik sıvı var. Endüstri ve enerji sektörü fosil kökenli ham maddelerle ilerlerken, diğer yanda bitkisel ve hayvansal kaynaklar önemini hep koruyarak bugüne ulaştık. Eski Roma’da su dahil pek çok sıvının yağlayıcı olarak kullanıldığı biliniyor. Eski Mısır’da devasa piramitlerin yapımında taş ve kereste hareketliliğinde zeytinyağı kullanıldı. Bilinen en eski hidrolik sıvı su bazlıdır. 19. yüzyılda don yağı tramvay tekerlek yağlayıcısı, balina sperm yağı ise eğirme-dokuma makinelerinde yağlayıcı idi. Bu bitkisel ve hayvansal yağlar, diğer deyişle biyoyağlayıcılar sanayileşmenin mühim yapı taşları oldu. 1859’da Pennsylvania’da petrol sondajı başlaması kritik tarih oldu. Rastlantı sonucu sperm yağının petrol ile karışmasının makine ömrünü uzatacağı keşfedildi. Ardından petrol kökenli yağlayıcılar pazara hakim oldu. 20. yüzyıl başında biyoyağlayıcılarla ilgili mühim bir gelişme oldu. Charles Wakefield yeni yağlama yağı geliştirme çalışmalarında Hint Tohumu (Ricinus Communis L.; Castor Bean; Hint Fasulyesi) yağı eklenmesinin olumlu sonuçlarına ulaşarak, yeni ürüne Castrol adını verdi. 1919'da John Alcock ve Arthur Brown ilk Atlantik ötesi uçuşta motor yağı olarak Castrol kullandı. Günümüzün lider yağlayıcı markalarından biri işte böyle doğdu. Eski Mısır’da aydınlatma için kullanılan Hint tohumu yağı ilk biyoyakıtlardan da biridir. Bitki günümüzde enerji bitkisi sınıfına dahil olup biyodizel üretiminde de kullanılmaktadır. Osmanlı da zeytinyağını camilerde yakıt olarak kullandı.

Yağlı tohumu ve yağı yenmeyen küçük bir ağaç olan Hint fasulyesi endüstri için önemlidir. Hint tohumu yağı diğer bitkisel yağlardan farklı yağ asidi bileşimine sahiptir. Bileşimindeki hidroksi yağ asidi, risinoleik asit (C18H34O3) eşsiz olup, yağın özelliklerini benzersiz kılarak, endüstride farklı kullanım alanları için seçenekler (yağlayıcılar, boyalar, kaplamalar, mürekkepler, farmasötikler, plastikler gibi) yaratır. Biyoyağlayıcıların ham maddeleri bitkisel yağlar, hayvansal yağlar ve biyoatıklar olup, günümüz ürünlerinde aspir, kanola, palm, pamuk, ve soya yağları öne çıkmakta.

Petrol rezervlerinin sınırlı olması, fosil kaynak sebepli çevre ve iklim değişikliği sorunları, biyobozunur ve toksik olmayan yağlayıcı arayışları ile 80’li yıllardan başlayarak biyoyağlayıcılar giderek artan önemle uygulamada. Günümüzde bitki, hayvan, mikroorganizma ve insan sağlığı dostu, toprak ve suda toksiklik yaratmayan, hızlı biyobozunur yağlayıcılar ve atık biyoyağlayıcılar, endüstrinin değişmek için yeşil dönüşümünde ayrı bir yere sahip. Sözün özü yaşam döngüsü boyunca doğa, çevre ve iklim dostu biyoyağlayıcılar önemli. Yanı sıra biyokökenli katkı maddeleri geliştirme çalışmaları da sürmekte. Hepsine biyorafineri üst başlığında, biyoekonomideki yeşil kimya çözümleri olarak bakmak gerek.

1.04.2022 14:55:00
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu    

Köşe Yazıları - Son Eklenen Haberler

Elektriklendirmede Sera Gazı Nötr E-Sıvılar

Elektriklendirmede Sera Gazı Nötr E-Sıvılar

Yeşil, döngüsel, dijital dönüşüm için enerji sektörünün değişim yolunda elektrifikasyonu, en iyi sürdürülebilirlik ...

12.03.2024 14:30:00
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu    
Greste Kritik Konular

Greste Kritik Konular

BORA KIRAZLILAR Makine Mühendisi Gema Oil Madeni Yağlar Teknik ve Private Label Ürünler Uyum Müdürü   Endüstriyel dünyada, ...

12.03.2024 14:20:00
Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi - VII Atık Yağ Geri Kazanım Yöntemleri

Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi - VII Atık Yağ Geri Kazanım Yöntemleri

Atık yağların geri kazanımı; içerisinde bulunan her türlü kirletici, oksidasyon ürünleri ve partiküllerin giderilerek ulusal veya uluslararası ...

12.03.2024 12:35:00
Dr. Hansu Jülide Köroğlu    
Zorlu Koşullar için Biçilmiş Kaftan: Gresler

Zorlu Koşullar için Biçilmiş Kaftan: Gresler

Sıvı madeni yağ analizinin takibi kadar, kritik ekipmanlarımızda kullandığımız greslerin kimyasal yapısını, kullanım alanlarını bilmemiz ve bu minvalde analizlerin yakından takip ...

12.03.2024 12:15:00
Umut Arslan    
Atık Yağ Oluşum Miktarı Tahmin Edilebilir mi?

Atık Yağ Oluşum Miktarı Tahmin Edilebilir mi?

Atık yağların etkili ve sürdürülebilir yönetiminde en temel problem, atık yağ minimizasyonu ve geri kazanım (ham madde, enerji vb.) stratejileri planlanmadan ...

12.03.2024 12:00:00
Dr. Volkan Pelitli    
Prosesin Ana Kaynağı Kadın

Prosesin Ana Kaynağı Kadın

Figen Aksu Yüksek Kimyager 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nü kutladığımız bu hafta, sizleri kadın istihdamı üzerine ...

8.03.2024 09:30:00
Yağlama Yağı Ambalajları ve Atık Azaltımı

Yağlama Yağı Ambalajları ve Atık Azaltımı

Yağlama yağı depolaması, taşıması ve ambalajlı yağlayıcının rafa girmesinde başta plastik, alüminyum olmak üzere metalik malzemeler kutu, şişe, bidon, varil, ...

15.01.2024 14:50:00
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu    
Enflasyon Düzeltmesine İlişkin Notlar

Enflasyon Düzeltmesine İlişkin Notlar

Enflasyon düzeltmesi; bilançodaki parasal olmayan kıymetlerin tarihî değerlerinin düzeltme katsayısıyla çarpılması yoluyla bilançonun satın ...

15.01.2024 14:45:00
Mehmet Erkan    
Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi VI – Atık Madeni Yağların Geri Kazanımı

Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi VI – Atık Madeni Yağların Geri Kazanımı

Değerli okuyucularımız, Atık madeni yağların geri kazanımını ile ilgili köşe yazımı iki aşamada ele alacağım. Bu sayıda yayımlanacak olan ilk aşamada geri kazanımın ...

15.01.2024 14:20:00
Dr. Hansu Jülide Köroğlu    
Atık Yağ Rafinasyonunda Mevcut En İyi Teknikler (MET)

Atık Yağ Rafinasyonunda Mevcut En İyi Teknikler (MET)

Avrupa Birliği’nde atık yönetimi, döngüsel ekonomiye geçişin önemli bir parçasıdır ve atık politikasını şekillendirirken, operasyonel ...

15.01.2024 14:00:00
Dr. Volkan Pelitli