17.5 C
İstanbul
21/11/2024
Türkiye'den

Kaymalı yatak tasarımı kriterleri III / Yağ kanalları

Yağlamanın asıl amacı, iki yüzey arasında çalışma şartlarına dayanıklı yeterli kalınlıkta bir yağ filmi oluşturmaktır. Böylece enerji kaybına neden olan sürtünmeyi, mekanik sürtünmeden yağ filmi içindeki yağ partikülleri hareketinde oluşan iç sürtünmeye çevirmektir. Bu yağ film tabakası ile mil ve yatak yüzeylerini birbirinden ayırarak bu yüzeylerdeki pürüzlerin birbirleriyle teması önlenebilmektedir. İki yüzey arasında bu çeşit bir yağ filmi oluşturulur ise buradaki sürtünme, yağ tabakaları arasına indirgenmiş olacaktır. Tüm yağlama yağlayıcıları partikülleri metal yüzeyler üzerine yayılacak ve yağlayıcının cinsine, kimyasal yapısına ve içerisindeki katkı maddelerine bağlı bir performansla mil ve yatak yüzeylerine yapışacaktır.

Söz konusu bu yağ filminin oluşumuna etki eden faktörlerden bir tanesi de yağ giriş deliği ve yağ kanalıdır. Yataklara yağ girişi bir veya birden fazla yağ ile sağlanmaktadır. Yağ girişi deliği uygun geometri (genelde dairesel) ve büyüklüğe sahip olmalıdır. Çünkü yağ deliği, yağın akışına engel olmayacak yeterlikte olmalıdır. Bunun için yağ girişleri genellikle havşa şeklinde ve uygun yuvarlatmalara sahip olacak şekilde tasarlanırlar. Yatağın yüzeyleri arasında yağ kamasının oluşmasını kolaylaştırmak ve yağın yatak içinde dağılmasını daha iyi bir şekilde sağlamak için genellikle yatakta birtakım yağ kanalları talaşlı imalat metodu ile açılmaktadır. Yağ kanalları da ISO 4378’e göre genel olarak çevresel, helisel, eksenel ve açık uçlu eksenel şeklinde çeşit bulunmaktadır. Pratikte genelde çevresel ve eksenel en yaygın kullanılan yağ kanallarıdır.

Yağ kanallarının bir diğer görevi de yatak içinde bir yağ haznesi ile yeterli bir soğutma etkisi için yeterli bir yağ akışı sağlamaktır. Bir sıcak yatağı soğutmada, yağ akışının arttırılması için basit şekilli bir yağ kanalının kullanılması ile mümkündür. Yatağın yüksüz kısmında eksenel yağ kanalı, tek yönlü yüklerin taşınması için genellikle yeterlidir. Bu yağ kanalı ile tek bir yağ deliğiyle sağlanan yatak konstrüksiyonundan üç kat daha fazla yağ akışı sağlamak mümkündür. Değişken yönlü yükler için ise çevresel yağ kanalı daha uygun bir konstrüksiyondur. Fakat çevresel yağ kanalı da bir yatağı daha küçük genişliğe sahip iki yatağa ayırmaktadır. Bu uygulama da yatağın toplam yük taşıma kabiliyetini azalabilmektedir. Prensip olarak yatağa yağ girişinin konumu ve yağ kanallarının hidrodinamik basıncın oluşmayacağı bölgede olacak şekilde yatak tasarımının yapılması daha uygundur. Bunu yapmakla daha büyük bir yağ akışı sağlanmaktadır. Aksi halde hidrodinamik yağ basınç yayılımı önemli şekilde bozulur ve bu da yatağın yük kabiliyetini azaltmaktadır.

 

 

(Kaynaklar: Koç, E., Makina Elemanları Cilt 2., Akademisyen Kitabevi, Tevrüz, T., Makine Elemanları ve Konstrüksiyon Örnekleri, Cilt 2., Çağlayan Kitabevi, Kurbanoğlu, C., Makina Elemanları, Teori, Konstrüksiyon ve Problemler, Nobel Yayınevi, Durak, E., Endüstriyel Yağlama Tekniği Ders Notları)

Benzer Haberler

Petrol Ofisi Maxima 2024 Türkiye Ralli Şampiyonası’nın Kazananı 18 Yaşındaki Pilot Kerem Kazaz oldu

Lubricant World

Prof. Dr. Ali Erdemir Avrupa Bilimler Akademisi’ne Kabul Edildi

Lubricant World

İTÜ Mezunları Türk Müziği Topluluğu’nun Bilecik Konseri Dinleyicileri Mest Etti

Lubricant World