Kaymalı yataklarda yatak genişliği (uzunluğu) / yatak çapı (B/D) oranı yatağın yük taşıma oranının belirlenmesinde çok önemli bir parametredir. Tasarımı yapılan yatağın hesabına başlanırken genellikle yatak çapı bellidir. Yatak genişliği, bu yatak çapına göre seçilmektedir. B/D oranı büyük seçilirse yatağın yük taşıma kabiliyeti artmakta, sürtünme katsayısı ve yağ debisi (yatak yan kaçakları) azalmaktadır. Sınır yağlama için de bu durum iyidir.
B/D oranı ne kadar küçük seçilirse, yatak kenarlarında taşıyıcı yağ filminin basınç düşmesi o derece çabuk ve hızlı olur. Yağ, film içinde basınç sağlanamadan yatağın uçlarından akarak yatağı terk eder. Küçük B/D oranında yük taşıma kabiliyeti azalmaktadır. Buna karşılık yağın devri (sirkülasyonu) çok daha hızlı olacağından yatağın soğutulmasında daha iyi netice alınır. Bu nedenle büyük çevre hızı ile çalışan yataklarda B/D oranı küçük tutulur.
B/D oranı gereğinden çok büyük seçilirse milin şekil değiştirmesinden (çökmesinden) dolayı yatağın kenarlarında mil ile yatak köşe basması (teması) olarak adlandırılan metalik temasın meydana gelmesi söz konusudur. Köşe teması yağ film tabakasını etkilemekle beraber, yatak ve mil kenarlarının aşınmasına neden olabilmektedir.
Genel makine konstrüksiyonunda genellikle B/D oranı 0.125 ile 1.5 arasında değişmesine rağmen en uygun değer olarak 0.8 – 1. arası tavsiye edilmektedir. (Devam edecek)
(Kaynaklar: Tevrüz, T., Makine Elemanları ve Konstrüksiyon Örnekleri, Cilt 2., Çağlayan Kitabevi, Akkurt, M., Makine Elemanları Cilt 1., Birsen Yayınevi, Gemalmayan, N., https://websitem.gazi.edu.tr/site/nihatgem/files, Kurbanoğlu, C., Makina Elemanları, Teori, Konstrüksiyon ve Problemler, Nobel Yayınevi, Durak, E., Endüstriyel Yağlama Tekniği Ders Notları)
