Hidrolik yağ ve yağ katkı maddeleri

Hidrolik yağ ve yağ katkı maddeleri

Günümüzde kullanılan hidrolik sistemler yüksek basınç, yüksek sıcaklık ve yüksek hızlarda çalıştığı için hidrolik akışkanın seçimi oldukça önemlidir. Hidrolik sistemde kullanılacak etkili bir akışkan, sistemin çalışma performansını yükseltmeli, sistemin güvenli çalışmasını arttırmalı, parçaların aşınmasını azaltmalı, degradasyona direnç göstermeli ve ucuz olmalıdır. Hidrolik bir sistemde hidrolik yağ, diğer bütün bileşenlerden daha fazla fonksiyon sergilemektedir. Böyle bir rolü karşılamak için akışkan şiddetli çalışma şartlarında ve olumsuz çalışma ortamında bile yeterli kimyasal ve fiziksel özelliklere sahip olması gerekmektedir. Akışkan; hidrolik sistemde parçalar arasında yeterli yağlama yapmasının yanında dışarıdan giren partikül ve kirlenme karşısında da başarılı olmalı, sızdırmazlık elemanları ile uyum göstermeli ve yüksek sıcaklıktaki uygulamalarda kolay tutuşmamalıdır.

Bir hidrolik sistemde gücün etkin bir şekilde iletimi aşağıdaki özelliklere sahip bir sıvı ile gerçekleşmektedir:*

  1. Düşük Sıkıştırılabilirlik sayesinde basınç ve diğer anlamda güç derhal ve verimli olarak iletilebilir,
  2. Havayı Uzaklaştırma özelliği sayesinde sıvı içerisinde kalan hava kabarcıkları nedeniyle sıkıştırılabilirliği artmaz,
  3. Köpüklenmeyi Önleyici özelliği sayesinde köpük hidrolik sisteme ulaşması engellemiş olur,
  4. Uygun Viskozite sayesinde sistemde rahatça dolaşırken aynı zamanda gerekli yağlamayı yapacak şekilde viskoz olur.

Bir hidrolik yağın seçiminde etkili olan karakteristikleri şöyle sıralayabiliriz: Viskozite, özgül yoğunluk, buharlaşma basıncı, zehirlilik, termal stabilite, aşınma önleyici, köpürme önleyici, korozyon önleyici, dağıtıcı özellikler, kayma bozulması, kübik elastik modülü, yüzey gerilimi, alevlenme kabiliyeti, oksidasyon, pas önleme, yağlayıcılık, nem çekme özellikleri, donma noktası, deterjan özellikleri, viskozite indeksi, hava tahliyesi, vb.

Baz yağın doğal özelliklerini arttırmak veya ilave etmek ve önceden belirlenmiş performans karakteristiklerini başarmak için, genellikle hidrolik akışkanın son formülasyonunda katkı maddeleri ilave edilir. 1950’lerden önce hidrolik akışkanda katkı maddesi kullanımı oldukça sınırlıydı. Oksidasyon inhibitörleri vasıtasıyla çalışma ömrünün arttırılmasından sonra ilgi arttı. Yüksek basınç ve yüksek sıcaklıklarda çalışan hidrolik sistemlerdeki kompleks valf ünitelerinin kullanılabilmesi için yüksek kalitedeki hidrolik akışkanlara büyük gereksinim duyuluyordu. Baz akışkanın çözünürlük özellikleri genellikle pek çok katkı maddesinin verimliliği açısından oldukça önemlidir. Aşırı çözünürlük metal yüzeylerinde istenen aktif yüzey partiküllerinin adsorblanmasını engellerken yetersiz çözünürlük ise katkı maddesinden istenen fonksiyonun sergilemesini engelleyebilmektedir. Düşük veya yüksek sıcaklık uygulamaları için düşünülen hidrolik akışkanlar genellikle madeni bazlılarla kıyaslandığında genellikle farklı katkı maddeleri içeren sentetik yağların daha uygun olduğunu söylemek mümkündür.

Katkı maddelerinin faydalı etkilerinin yanı sıra, zararlı etkileri de olabilir. Özellikle aşırı miktarda katkı maddesi kullanıldığında veya diğer katkı maddeleri ile reaksiyon vuku bulduğunda bu tip zararlar açığa çıkar. Yağa bazı özellikleri kazandırmak için katkı maddesi eklenirken, bu katkı maddelerinin karıştırıldıkları yağın ve diğer katkı maddesi elemanlarının özelliklerini bozmamaları gerekir. Hidrolik yağlara ilave edilen katkı maddeleri yağ içerisinde birbirlerini ya negatif yönde (antagonizm) veya pozitif yönde (sinerjizm) etkileyebilir. Hidrolik yağlarda kullanılan başlıca katkı maddesi çeşitleri, kimyasal yapıları, fonksiyonları ve ilave miktarları Tablo 1’de, ISO ve DIN standartlarına göre hidrolik akışkanlar Tablo 2’de özetlenmiştir.

Tablo 1. Hidrolik yağ katkı maddeleri**

 wx=

Tablo 2. Hidrolik Yağların ISO 6743 ve DIN 51502’göre sınıflandırılması***

 wx=

* (Güven, A., II. Ulusal Hidrolik Pnömatik Kongresi ve Sergisi, 133-146, 2001)

** (Hodges, P., “Hyraulic Fluids”, John Willey & Sons, Inc. 1996)

*** (Hodges, P., “Hyraulic Fluids”, John Willey & Sons, Inc. 1996)

1.06.2018 16:53:00
Prof. Dr. Ertuğrul Durak    

Köşe Yazıları - Son Eklenen Haberler

Elektriklendirmede Sera Gazı Nötr E-Sıvılar

Elektriklendirmede Sera Gazı Nötr E-Sıvılar

Yeşil, döngüsel, dijital dönüşüm için enerji sektörünün değişim yolunda elektrifikasyonu, en iyi sürdürülebilirlik ...

12.03.2024 14:30:00
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu    
Greste Kritik Konular

Greste Kritik Konular

BORA KIRAZLILAR Makine Mühendisi Gema Oil Madeni Yağlar Teknik ve Private Label Ürünler Uyum Müdürü   Endüstriyel dünyada, ...

12.03.2024 14:20:00
Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi - VII Atık Yağ Geri Kazanım Yöntemleri

Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi - VII Atık Yağ Geri Kazanım Yöntemleri

Atık yağların geri kazanımı; içerisinde bulunan her türlü kirletici, oksidasyon ürünleri ve partiküllerin giderilerek ulusal veya uluslararası ...

12.03.2024 12:35:00
Dr. Hansu Jülide Köroğlu    
Zorlu Koşullar için Biçilmiş Kaftan: Gresler

Zorlu Koşullar için Biçilmiş Kaftan: Gresler

Sıvı madeni yağ analizinin takibi kadar, kritik ekipmanlarımızda kullandığımız greslerin kimyasal yapısını, kullanım alanlarını bilmemiz ve bu minvalde analizlerin yakından takip ...

12.03.2024 12:15:00
Umut Arslan    
Atık Yağ Oluşum Miktarı Tahmin Edilebilir mi?

Atık Yağ Oluşum Miktarı Tahmin Edilebilir mi?

Atık yağların etkili ve sürdürülebilir yönetiminde en temel problem, atık yağ minimizasyonu ve geri kazanım (ham madde, enerji vb.) stratejileri planlanmadan ...

12.03.2024 12:00:00
Dr. Volkan Pelitli    
Prosesin Ana Kaynağı Kadın

Prosesin Ana Kaynağı Kadın

Figen Aksu Yüksek Kimyager 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nü kutladığımız bu hafta, sizleri kadın istihdamı üzerine ...

8.03.2024 09:30:00
Yağlama Yağı Ambalajları ve Atık Azaltımı

Yağlama Yağı Ambalajları ve Atık Azaltımı

Yağlama yağı depolaması, taşıması ve ambalajlı yağlayıcının rafa girmesinde başta plastik, alüminyum olmak üzere metalik malzemeler kutu, şişe, bidon, varil, ...

15.01.2024 14:50:00
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu    
Enflasyon Düzeltmesine İlişkin Notlar

Enflasyon Düzeltmesine İlişkin Notlar

Enflasyon düzeltmesi; bilançodaki parasal olmayan kıymetlerin tarihî değerlerinin düzeltme katsayısıyla çarpılması yoluyla bilançonun satın ...

15.01.2024 14:45:00
Mehmet Erkan    
Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi VI – Atık Madeni Yağların Geri Kazanımı

Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi VI – Atık Madeni Yağların Geri Kazanımı

Değerli okuyucularımız, Atık madeni yağların geri kazanımını ile ilgili köşe yazımı iki aşamada ele alacağım. Bu sayıda yayımlanacak olan ilk aşamada geri kazanımın ...

15.01.2024 14:20:00
Dr. Hansu Jülide Köroğlu    
Atık Yağ Rafinasyonunda Mevcut En İyi Teknikler (MET)

Atık Yağ Rafinasyonunda Mevcut En İyi Teknikler (MET)

Avrupa Birliği’nde atık yönetimi, döngüsel ekonomiye geçişin önemli bir parçasıdır ve atık politikasını şekillendirirken, operasyonel ...

15.01.2024 14:00:00
Dr. Volkan Pelitli