İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle uğraşan mükelleflerin önemli sorunlarından birisi, KDV ödemeden satın aldıkları motorlu kara taşıtlarının satış bedelinin tamamı üzerinden KDV hesaplayarak satmaları nedeniyle, araç fiyatlarını KDV tutarı kadar yükseltmekte, bu ise alıcıların satıcı tercihlerini değiştirmesine neden olmasıydı. İkinci olarak binek otomobiller için KDV Kanununda düzenlenmiş indirim yasağı nedeniyle, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle uğraşan mükelleflerin, sürücü kursları, taksicilikle uğraşan mükellefler ve rent a car şirketlerinden satın aldıkları ikinci el binek otomobili nedeniyle ödedikleri %18 KDV’leri indiremeyerek maliyetlerine dahil etme zorunluluğu, aracın fiyatını yükseltiyor, bu da rekabet eşitsizliğine neden oluyordu.
Özetlediğimiz bu sorunların çözümü amacıyla yapılan önemli vergisel düzenlemelere yönelik açıklamalar, bu yazımızın konusunu oluşturmaktadır.
1- İkinci El Otomobilde KDV
İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle uğraşan mükelleflerin önemli sorunlarından birisi, KDV ödemeden satın aldıkları motorlu kara taşıtlarının satış bedelinin tamamı üzerinden KDV hesaplayarak satmaları nedeniyle, araç fiyatlarını KDV tutarı kadar yükseltmekte, bu ise alıcıların satıcı tercihlerini değiştirmesine neden olmaktaydı.
Bu amaçla önce, KDV Kanununun (23/f) maddesi 7104 sayılı Kanunla değiştirilerek, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle uğraşan mükelleflerce, KDV mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dâhil) alınarak vasfında esaslı değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı tesliminde KDV matrahı, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutar olarak belirlendi.
KDV mükellefi olmayanlardan veya istisna kapsamında KDV ödenmeksizin alınan ikinci el motorlu kara taşıtları ile taşınmazların satışında düzenlenecek faturalarda alış bedeli ile satış bedeli arasındaki fark üzerinden KDV hesaplanır. KDV hesaplanarak alınan ikinci el motorlu kara taşıtları ile taşınmazların teslimlerinde ise özel matrah uygulanmayacağı tabiidir.
Örneğin, ikinci el araç alım satım faaliyeti ile iştigal eden (X) Otomotiv Ltd. Şti., KDV mükellefi olmayan Bay (Y)’den 80.000 TL’ye ticari araç satın almış, daha sonra ise söz konusu otomobili KDV hariç 90.000 TL’ye satmıştır. Buna göre, söz konusu aracın satışında özel matrah uygulanacak ve satış bedeli olan 90.000 TL’den alış bedeli olan 80.000 TL düşülmek suretiyle kalan 10.000 TL özel matrah üzerinden KDV hesaplanacaktır.
Özel matrah uygulaması, yalnızca ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden ve İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında işletmesi adına yetki belgesi alan mükellefler için geçerli bulunmaktadır.
Buna göre, ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz teslimlerinde özel matrah uygulaması yalnızca ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükellefler tarafından uygulanacaktır.
Yapılan bu değişiklikle, KDV mükellefi olmayanlardan veya istisna kapsamında KDV ödenmeksizin alınan ikinci el motorlu kara taşıtlarının satışında düzenlenecek faturalarda alış bedeli ile satış bedeli arasındaki fark üzerinden KDV hesaplanması sağlanmış olmaktadır.
İkinci olarak; %18 KDV ödenerek satın alınan binek otomobillerin %18 KDV hesaplanarak satılması sağlandı. KDV ödenerek satın alınan binek otomobillerin satışında özel matrah uygulamasından yararlanılması söz konusu bulunmamaktadır. Zira, özel matrah uygulaması, KDV mükellefi olmayanlardan veya istisna kapsamında KDV ödenmeksizin satın alınıp satılan binek otomobiller dahil ikinci el motorlu kara taşıtları için geçerlidir.
Binek otomobiller için ise, KDV Kanununda düzenlenmiş bir indirim yasağı nedeniyle, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle uğraşan mükellefler, sürücü kursları, taksicilikle uğraşan şirketler ve rent a car şirketlerinden ikinci el binek otomobil alımı nedeniyle ödedikleri %18 KDV’leri indiremeyerek maliyetlerine dahil ediyorlar, bu araçların satışında ise %1 KDV hesaplayarak tahsil ediyorlardı. Bu mükelleflerin araç alımı sırasında ödedikleri %18 KDV’yi maliyete dahil ettiklerinde ise, aracın fiyatı ciddi anlamda yükseliyor, bu da rekabet eşitsizliğine neden oluyordu.
Bu sorunun aşılması için 845 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 1. maddesinde 9. sıranın sonuna 845 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 9. sıranın sonunda yer alan parantez içi ifadenin sonuna;
“İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce bu Kararın birinci maddesinin (a) bendinde belirtilen vergi oranı uygulanarak satın alınan araçların tesliminde, bu araçların alımında uygulanan katma değer vergisi oranı uygulanır.”
ibaresi eklenmiştir. Bu şekilde, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden mükelleflerin; sürücü kursları, taksicilikle uğraşan şirketler ve rent a car’lardan %18 KDV ödeyerek satın aldıkları binek otomobilleri, 22 Mart 2019 tarihinden itibaren aynı KDV oranıyla (%18) satmaları sağlanmış bulunmaktadır.
Konu ile ilgili açıklamaların yer aldığı, 26 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ[1] ile;
İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal edenler tarafından alım satıma konu edilen binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen KDV tutarlarının 22/3/2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere indirimine imkan sağlanmaktadır.
- İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticaretiyle İştigal Eden Mükelleflerin Binek Otomobil Alımlarında KDV İndirimi
2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 1. maddesinde; Karar’a ekli (I) sayılı listedeki teslim ve hizmetlerin % 1 oranında, (II) sayılı listedeki teslim ve hizmetlerin ise % 8 oranında KDV’ye olduğu, bu listelerde yer almayan diğer mal ve hizmetlerin ise genel oranda (% 18) KDV’ye tabi olduğuna yönelik düzenleme yer almaktadır. (I) sayılı listenin 9. sırasında ise motorlu taşıtlardan sadece kullanılmış olanlar için uygulanan KDV oranına ilişkin düzenleme bulunmaktadır.
21/3/2019 tarihli ve 845 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce %18 KDV oranı uygulanarak satın alınan binek otomobillerinin tesliminde KDV oranının %18 olarak uygulanmasına karar verilmiştir. Buna göre, söz konusu Kararın yürürlüğe girdiği 22/3/2019 tarihinden itibaren ikincil el araç ticareti yapan işletmelerce;
- %1 KDV oranı uygulanarak alınan binek otomobillerinin tesliminde %1,
- %18 KDV oranı uygulanarak alınan binek otomobillerinin tesliminde %18 KDV oranı uygulanacaktır.
3065 sayılı KDV Kanununun (29/5) maddesine göre, Hazine ve Maliye Bakanlığı vergi indirimi uygulamasında doğabilecek aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde, bu Kanunun ana ilkelerine uygun olarak gidermeye ve indirimle ilgili usul ve esasları düzenlemeye yetkilidir.
Bu yetkiye dayanarak, İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden mükellefler tarafından alım satıma konu edilen binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen KDV tutarlarının indirim konusu yapılması 22/3/2019 tarihi itibariyle uygun görülmüştür. Buna göre,
- İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden mükellefler, 22/3/2019 tarihinden sonra alım satıma konu etmek üzere satın aldıkları binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen KDV’yi indirebilirler.
- Diğer taraftan, 22/3/2019 tarihinden önce alım satıma konu etmek üzere satın alınan, ancak 22/3/2019 tarihi itibarıyla henüz satılmamış olup, ticari mal stoklarında bulunan binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen ve daha önce indirim konusu yapılamayan KDV tutarlarının, bu araçların teslim edildiği döneme ilişkin KDV beyannamesinde indirim konusu yapılması uygun görülmüştür. Ancak, söz konusu binek otomobillerin daha önce maliyetine dahil edilen KDV tutarlarına ilişkin kayıtlarının düzeltileceği tabiidir.
- İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden mükelleflerin alım satım amacı dışında satın aldıkları ve işletmede kullandıkları binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen KDV’nin indirim konusu yapılamayacağı tabiidir.
İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal edenler, İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında işletmesi adına yetki belgesi alan tacirler ile esnaf ve sanatkârlardır. İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal etmekle birlikte henüz yetki belgesi almamış olanlar, anılan Yönetmeliğe göre yetki belgesi alınması için verilen süre ile sınırlı olmak üzere yetki belgesi olmaksızın, bu kapsamda işlem yapabilirler.
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 26), 22 Mart 2019 tarihinden geçerli olmak üzere Tebliğin yayım tarihi olan, 28 Mart 2019 tarihinde yürürlüğe girmektedir.
[1] 28.03.2019 tarihli ve 30728 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
