Sürdürülebilir Mühendislik: Madeni Yağlar CO2 Emisyonlarını Azaltabilir Mi?

Sürdürülebilir Mühendislik: Madeni Yağlar CO2 Emisyonlarını Azaltabilir Mi?

Dünyamız bugün iklim değişikliği, sınırlı doğal kaynaklar ve çevre kirliliği gibi küresel problemlerle karşı karşıyadır. Bu problemlerden hareketle büyük bir dönüşüm için 90’lı yılların başından itibaren ülkelerin gündeminde yer alan küresel ısınma, iklim değişikliği ve sürdürülebilirlik müzakereleri kamuoyunda farkındalık ve duyarlılık oluşturarak; geniş tabanlı sürdürülebilirlik politikalarının gerekliliğini işaret etmiştir. Bu bağlamda, düşük karbonlu ekonomiye geçiş için yani fosil kaynak tüketimlerini azaltacak süreçleri hızlandırmak amacıyla mevcut ve gelecek dönemde uygulanması planlanan çeşitli ulusal/uluslararası düzenleme ve yönergeler gibi bir dizi hedefli politika ve yasa adımları oluşturulmuştur. Bu adımlar ile çok çeşitli araçları devreye alarak, potansiyel olumsuz etkilerin ve risklerin en aza indirilmesi hedeflenerek uygulamaya geçirilmiştir.

İlk uygulamada, bugüne kadarki en dikkat çekici politika müdahalesi olan Paris Anlaşması 2016 yılında, daha öncesinde de Kyoto Protokolü de 2005 yılında yürürlüğe girmiştir. Evrensel ve yasal bağlayıcılığı olan Paris Anlaşması, günümüze kadar uygulamaya geçen ilk küresel iklim değişikliği anlaşması olmakla birlikte, küresel ortalama sıcaklık yüzeyindeki artışın 2 derece ile sınırlandırılması ve mümkünse 1,5 derecenin altında tutulmasını amaçlamaktadır. Bu yükümlülüğün yerine getirilebilmesi için öncelikle enerji kayıplarının önlenmesi yani sürtünme ve aşınmaların azaltılması kritik bir role sahiptir.

Uluslararası Enerji Ajansı tarafından yayımlanan son rakamlarda, dünya çapında kişi başı mevcut kayıpların 5000 kWh gibi çok büyük değerlere ulaştığı belirtilmiştir. Bu değerler, Holmberg ve Erdemir’e göre dünya üzerindeki yıllık enerji tüketiminin yaklaşık %25’inin (120 EJ) tribolojik temaslardan dolayı kaybedildiğini göstermiştir. Ayrıca her cihaz ve makinedeki, hareketli temas yüzeylerinin aşınmasından kaynaklanan maddi hasarlar, ekipmanların kullanım ömürlerini azaltmakta ve düşük üretim kalitesi, titreşim, gürültü ve beklenmedik arızalar gibi çok sayıda sorunlara da sebep olmaktadır. Bu durum, enerji maliyetleri dışında parçaların, makinelerin ve araçların, aşınmaya bağlı olarak değiştirilmesine ilişkin ek finansal maliyetlerle birlikte üretim taleplerinin artması ve dolayısıyla da daha fazla enerji tüketimi ve daha fazla emisyon oluşumuna da yol açmaktadır.

Bu sebeple, hareket halindeki etkileşimli yüzeylerin tasarımı ve yağlanmasıyla ilgilenen, bünyesinde kimya, fizik, matematik, malzeme ve bilgisayar bilimleri gibi çok disiplinli çalışma alanlarını barındıran triboloji bilimi ve teknolojileri, sürtünmelerin azaltılarak enerji tasarrufu sağlanması ve iklim değişikliğinin önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Fluitec tarafından 2022 yılında gerçekleştirilen araştırmalar, yeni madeni yağ formülasyonları kullanılarak enerji verimliliğinde gerçekleştirilebilecek %0,09’luk küçük iyileştirmelerin bile yıllık 400 ton CO2 azalımı sağlayabildiğini göstermiştir. Bu sebeple Evonik’e göre,  gelecek dönemde özellikle yeni yağların geliştirilmesinde sürtünmelerin sebep olduğu enerji kayıplarını azaltabilecek yağlara büyük ilgi duyulacaktır. Bu ilgi otonom araçlar, drone taşımacılığı ve robotik sistemlerle birleştiğinde sadece baz yağları değil, aynı zamanda yüksek performanslı katkı paketleri, yüzey dizaynları ve sıvı sistemlerindeki yenilikleri de odak haline getirecektir.

Bu doğrultuda Holmberg ve Erdemir tarafından gerçekleştirilen hesaplamalar, küresel bazda enerji kayıplarının kısa dönem içerisinde (8 yıl) %18 ve uzun dönemde (15 yıl) %40 oranında azaltılabileceğini göstermiştir. Sürekli iyileştirmeler sayesinde kısa vadede 1,46 milyon ton CO2 azalımı ve 450 milyon Euro enerji tasarrufu, uzun vadede ise 3,14 milyon ton CO2 azalımı ve 970 milyon Euro enerji tasarrufu elde edilebilecektir.

Sürdürülebilir mühendislik açısından çevresel kısıtlamalara tabi olan yağ bileşenleri ve katkı maddelerinin kullanımına ilişkin çevresel tehlike ve zararlar göz önünde bulundurularak, yağların yararlı pozitif etkileri devam ettirilmelidir. Sonuç olarak; türbin, kompresör, pres hatları, konveyör zincirleri, enjeksiyon makinaları, taşıtlar vb. sistemler için gelişmiş tribolojik özellikler sağlayan yağlayıcıların seçilmesi ve yağların doğru kullanılması durumunda; enerji tasarrufu sağlanması ve CO2 emisyonlarının önlenmesi yoluyla iklim değişikliğinin azaltılması dışında verimliliğin artırılması, maliyet kontrolü sağlanması ve çevresel gereksinimlerin karşılanması gibi birçok farklı kazanım mümkündür.

25.02.2023 11:35:00
Dr. Volkan Pelitli    

Köşe Yazıları - Son Eklenen Haberler

Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi – II

Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi – II

Petrol; yeryüzünde doğal olarak bulunan tüm sıvı hidrokarbonları (H-C) kapsar ayrıca bileşiminde az miktarda kükürt (S), azot (N), oksijen (O) ve ...

12.05.2023 12:00:00
Dr. Hansu Jülide Köroğlu    
Çevre Dostu Yağlar Olabilir Mi?

Çevre Dostu Yağlar Olabilir Mi?

Yağlama yağları özellikle de hidrolik sistem yağları; sızıntılar, dökülmeler, hat kopmaları ve montaj arızaları nedeniyle engellenemez biçimde çevreye ...

9.05.2023 13:00:00
Dr. Volkan Pelitli    
Yağlama Yağlarının Çevresel Etkileri

Yağlama Yağlarının Çevresel Etkileri

Petrol kökenli, sentetik ve biyoyağlama yağları yaşam döngüsü boyunca çevresel etkilerinde başta toprak, hava ve suda olmak üzere insan ve doğa ...

9.05.2023 12:30:00
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu    
Sürdürülebilir Mühendislik: Madeni Yağlar CO2 Emisyonlarını Azaltabilir Mi?

Sürdürülebilir Mühendislik: Madeni Yağlar CO2 Emisyonlarını Azaltabilir Mi?

Dünyamız bugün iklim değişikliği, sınırlı doğal kaynaklar ve çevre kirliliği gibi küresel problemlerle karşı karşıyadır. Bu problemlerden hareketle ...

25.02.2023 11:35:00
Dr. Volkan Pelitli    
Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi

Modern Çağın Siyah Altını Madeni Yağın Hikâyesi

Yağlama yağları, endüstrimizin ve günlük hayatımızın ayrılmaz bir parçasıdır, dolayısıyla yağlar kullanılırken çevreye zarar verilmeden uygun ...

25.02.2023 11:30:00
Dr. Hansu Jülide Köroğlu    
İklim Dirençli Yağlama Yağı Üretimi

İklim Dirençli Yağlama Yağı Üretimi

Eylül 2015’te Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu aşırı yoksulluğu sona erdirme; eşitsizlik ve adaletsizlik ile mücadele; iklim değişikliği ile mücadele ...

25.02.2023 11:00:00
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu    
Trafo Kondisyonunda DGA Analizinin Önemi

Trafo Kondisyonunda DGA Analizinin Önemi

Küresel ekonomik gelişmeler, iklim krizi gibi birçok konu enerji üretim maliyetlerini ciddi şekilde etkilemiştir. Bu durum enerji tasarrufu ve ...

8.01.2023 11:30:00
Umut Arslan    
Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) Sahibi Firmaların ÖTV Teminat Sorunu ve Çözüm Önerileri

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) Sahibi Firmaların ÖTV Teminat Sorunu ve Çözüm Önerileri

ÖTV (I) sayılı listenin (B) cetvelinde yer alan malları ithal edip, (I) sayılı listede yer almayan malların üretiminde kullanan mükellefler, öncelikle ...

6.01.2023 16:30:00
Mehmet Erkan    
Sürdürülebilir Yağlayıcılar ve Geri Dönüştürülmüş Baz Yağ

Sürdürülebilir Yağlayıcılar ve Geri Dönüştürülmüş Baz Yağ

Çalışmalarını, çevrimiçi etkinliklerini yakın takip ettiğim Avrupa Yağlama Yağı Üreticileri Birliği (UEIL), üyelerine ...

27.10.2022 12:30:00
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu    
Yeniden Varlık Barışı

Yeniden Varlık Barışı

Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ, 9 Ağustos 2022 tarihli Resmi Gazete`de yayımlandı. Kamuoyunda “varlık barışı” olarak anılan Tebliğ; ...

25.10.2022 15:30:00
Mehmet Erkan