Yağlayıcı yaşam döngüsünde en iyi atık yönetimi yapılmalıdır. Atık hiyerarşisine göre, atığı önleme, atığı en aza indirme, mümkünse yeniden kullanma, geri dönüştürme, kimyasal/malzeme geri kazanımı, enerji geri kazanımı ve en sonunda bertaraf aşamalarıyla atık yönetilir. Atık geri dönüşümünde, Yukarı Dönüşüm (İleri Dönüşüm), Geri Dönüşüm ve Aşağı Geri Dönüşüm tanımlamaları için başlangıç, orijin atığa katılan kalite, işlevsellik, kıymet, fiyat, sözün özü teknolojiyle yaratılan katma değer esas alınır. Çoğunlukla geri dönüşüm tanımı kullanılırken, ileri dönüşüm ise artan ar-ge çalışmaları ve endüstriyel uygulamalarla yaşamımızda, döngüsel ekonomide yerini almakta. Faydalı kullanım ömrünü tamamlamış yağlayıcıların yeniden rafinasyonu ile baz yağ üretimi, ileri dönüşüm teknolojisinin yağlama yağı dünyasındaki mükemmel örneğidir.
Dünyadaki en büyük, sıvı ve susuz tehlikeli atık miktarına yağlayıcı tüketimi neden olmaktadır. Atık yağlar çoğunlukla küçük-büyük geleneksel tesislerde işlenerek ve/veya mevzuata uygun yakılarak yönetilirken, atık önceliklemesi ile döngüsel ekonomiyi temel alan ileri dönüşüm yatırım sayısı henüz yeterli değil.
İleri dönüşüm rafinerilerinde atık yağdan, yeniden rafinasyonla baz yağ üretilirken atık; insan, doğa, çevre ve iklim dostu katma değeri döngüsel ekonomide kazanarak, sürdürülebilir kalkınmada istihdam yaratır. Böylece ileri dönüşüm baz yağı, petrol kökenli baz yağlara göre pek çok avantajıyla pazara sunulur.
Bu yıla Avrupa Yeşil Düzen Belgesi, Döngüsel Ekonomi Eylem Planı, Endüstri Stratejisi, Emisyon Ticaret Sistemi, İklim Kanunu gelişmeleriyle başladık. Endüstri için yeşil bir coşma için ivmelenme başlamıştı. Pandemi ise hepimize, kara ve su ekosistemlerinin yeşil ve mavi toparlanması gereğini vurguladı. Avrupa Yağlama Yağı Üreticileri Birliği (UEIL) yapılanmasındaki Avrupa Geri Dönüşüm Rafinerileri Grubu (GEIR),12 ülkedeki 17 firmayı temsil etmekte. Ülkemizin tek GEIR üyesi TAYRAŞ Baz Yağ Rafinerisi. GEIR Başkanı Dr. Christian Hartmann, Şubat 2020 tarihli Lube Magazin Dergisi’ndeki makalesinde “2020:Yeni yeşil kararların yılı” olacak diyerek Avrupa Yeşil Düzen Belgesi, Döngüsel Ekonomi Eylem Planı, Endüstri Stratejisi ile bu gelişmelerin atık yağ yönetimi için önemini vurgulamıştı. Yeni GEIR Başkanı Marco Codognola’nın yolu açık olsun.
Ülkemizde sanayimiz, ihracat yapanlar, yağlayıcı üreticileri ve atık yağı işleyenler Avrupa gelişmelerini yakından takip ediyor. İklim değişikliği politikamız hazırlıkları sona yaklaşan İklim Değişikliği Kanunu ve Emisyon Ticareti Sistemi Yönetmeliği ile güç kazanacak. Ve ülkemizde atık yağ ileri dönüşümü, yağlama yağı endüstrisi sürdürülebilirlik yönetiminde ayrıcalıklı konuma sahip olacak.
