Castrol’ün dünyadaki en genç Genel Müdürü unvanına sahip olan ve 2015’ten bu yana Castrol Hindistan’ın Genel Müdürü olarak görev yapan Ömer Dormen, baş döndürücü bir hızla büyüyen ve gelişen Hindistan pazarını anlattı, deneyimlerini ve gözlemlerini bizlerle paylaştı.
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? Uzun yıllardır madeni yağ sektöründe faaliyet gösteren ve sektörün önemli temsilcilerinden biri olan Ömer Dormen kimdir?
Sanatçı bir aileye doğup kariyerini tamamen başka bir yönde şekillendiren biriyim. Lise ve üniversiteyi İngiltere’de tamamladıktan sonra Türkpetrol çatısı altında iş hayatına başladım. Akaryakıt, madeni yağ ve LPG ürünlerinin satış ve pazarlamasından sorumlu olarak çeşitli kademelerde görev yaptım. Türkiye’de o dönem bu işin duayeni sayılan yöneticilerle çalışma imkanım oldu. Henüz 34 yaşındayken, Castrol’ün dünyadaki en genç Genel Müdürü olarak atandım ve Türkiye’de Castrol şirketinin kurulmasına öncülük ettim. 2004 yılından bu yana yurtdışı görevlerde bulundum. İlk 7 yıl boyunca BP Ortadoğu, daha sonraki 4 yılda ise Türkiye, Rusya, Orta Asya ve Kuzey Avrupa Bölge Direktörlüklerini yürüttüm. Ekim 2015 yılından bu yana da Castrol Hindistan’ın Genel Müdürü olarak görev yapmaktayım.
En büyük şansım beni sürekli destekleyen ailem
Yakın zamanda bu görevde üçüncü yılınızı dolduracaksınız. Kariyerinizdeki başarınızı neye borçlusunuz?
Öncelikle işin çekirdeğinden yetişmiş, takım çalışmasına önem veren, vizyoner yöneticilerle çalışma ve onlardan yöneticilik vasıflarını öğrenme imkanım olduğu için kendimi çok şanslı sayıyorum. Onlar bana doğru soru sormayı, hep daha iyisini hedeflemeyi, risk almayı ve ekip çalışmasını öğrettiler. Türkpetrol camiasında geçirdiğim 11 yıl bana ticareti öğretti. Castrol ve BP çatısı altında bunu kurumsal bir yapıyla harmanlamayı öğrendim.
Bulunduğum her görevde hep çok çok iyi ekiplerle çalıştım. Onların takım ruhu içinde çalışması ve başarıya birlikte ulaşması için gerekli ortamı yaratmak önceliğim oldu. Şirkette çalışan herkesin anlayacağı, heyecan duyacağı ve yaptığı işle özdeşleştireceği müşteri odaklı hedefler oluşturulmasına gayret ettim. Statükocu yaklaşımlar yerine, risk alan yenilikçi yaklaşımlara öncülük etmeye çalıştım. Çalıştığım ekibin gelişmesi, keyifle ve heyecanla işe gelmeleri beni her zaman mutlu ediyor. Bu nedenle, iletişim becerilerinin farklılıkları birbirine bağlayabilecek bir tarzda olmasına dikkat ederek ekiplerimin memnuniyetine her zaman önem verdim.
Benim bir de en büyük şansım ailem; arkamda her zaman kapı gibi durdular. Görevim nedeniyle başka ülkelere gittiğimde benimle gelen, yeni ülke şartlarına hemen uyum sağlayan ve beni sürekli destekleyen Ayşe’ye ve kızlarım Yasemin ve Alya’ya çok şey borçluyum.
Peki, yönetim anlayışı ve yönetici tavırlarında Türkiye ile Hindistan arasında farklılık var mı? Bu bağlamda görevinizde zorlandığınız alanlar oluyor mu?
Her ülkenin kendine göre özellikleri oluyor… Avrupa’dan, Orta Doğu’ya ve Asya’ya kadar birçok ülkeyle ve ülke vatandaşı ile çalışma fırsatım oldu. Her birinin değerleri, inançları, yetiştirilme şartları ve dünya tecrübeleri farklı. Yeni kültürleri yakından tanımak, onların önem verdiği değerleri anlamak ve bu farklılıkların olduğu bir ekibi yönetebilmek benim için büyük bir zenginlik oldu.
Hindistan’da ise 2000’den fazla etnik grup bulunuyor, bilinen 9 ana din var, 22 değişik lisan konuşuluyor, her yörenin halkı çok farklı. Her hafta bir festival ve bayram kutlanıyor. Yemekler, giysiler yöreden yöreye değişiyor. Yani Hindistan aslında kendi içinde birçok ülkeyi barındıran kocaman bir kıta gibi… Tüm bunlara rağmen, 1,3 milyar insan aynı ülkede birlikte olabildiğince uyum içinde yaşıyor.
Ben bütün bunların bana büyük bir zenginlik kattığını ve yönetici olarak daha da olgunlaştırdığını düşünüyorum.
2004 senesine kadar Türkiye’de yöneticilik yaptım ve her şeyi bildiğimi sanıyordum. Yurt dışında değişik kültürlerden gelen insanların yöneticiliğini yapmaya başladıktan sonra aslında hiçbir şey bilmediğimi anladım. Hindistan’da da bu keyifli keşfetme yolculuğum devam ediyor.
Deneyim ve gözlemlerinize dayanarak genel hatlarıyla küresel madeni yağ sektörünün bir değerlendirmesini yapabilir misiniz?
Dünya madeni yağ pazarı yaklaşık 38 milyar litre civarında. Bir yandan Çin, Hindistan gibi gelişen ekonomilerin ve artan araç satışlarının etkisi ile büyümeye devam eden, bir yandan da teknolojik gelişmeler sayesinde araç başına tüketimin düştüğü bir sektör. Yeni motor teknolojileri nedeniyle kaliteli madeni yağ ürünlerine olan talep, artış göstermeye devam ediyor. Gelişmekte olan Orta ve Güney Amerika ülkeleri, Orta Asya ve Afrika bölgeleri de yükselen endüstrileri ile pazarın büyümesine katkı sağlıyor. Küresel pazar hacminin önümüzdeki yıllarda bu sebeplerden ötürü artması bekleniyor.
Her iki saniyede bir yeni bir motosiklet satılıyor
Hindistan madeni yağ sektöründe son durum nedir? Hindistan’daki üretim hacmi ve ihracat rakamları ile ilgili bilgi verebilir misiniz?
Hindistan, Çin’den sonra dünyanın nüfusu en yüksek ikinci ülkesi. Son 20 yıldır ekonomisi her yıl yüzde 6 civarında büyümüş, önümüzdeki 10 sene içinde de ekonomisinin Çin’i geçmesi bekleniyor.
Madeni yağ sektörüne değinecek olursak, Hindistan 2,4 milyar litre satış hacmiyle dünyanın üçüncü büyük madeni yağ ülkesi konumunda. Toplam hacmin yarısı otomotiv diğer yarısı ise endüstriyel ve proses yağlarından oluşuyor. Ticari vasıta pazarı toplam pazarın takriben yüzde 30’unu oluşturuyor ve altyapı yatırımları ile birlikte madeni yağ satışlarında büyüme gözleniyor.
Hindistan’da 200 milyondan fazla araç bulunuyor; bunun yüzde 70’ten fazlası motosiklet. Her iki saniyede bir, yeni bir motosiklet satılıyor… Hindistan, yıllık otomobil satış hacmiyle dünya sıralamasında dördüncü sıraya yükseldi. Önümüzdeki on sene içinde dünyanın en büyük üçüncü otomobil merkezi olmayı hedefliyor. Motosiklet ve otomobil pazarının son on yıldaki büyümesine paralel olarak madeni yağ satışları da sağlıklı bir şekilde artmaya devam ediyor.
Castrol’ün Hindistan madeni yağ sektöründeki konumu nedir?
Castrol, 100 yılı aşkın bir süredir Hindistan pazarında bulunuyor ve madeni yağ pazarının tüm segmentlerinde faaliyet gösteriyor. Mineral yağlardan, sentetik yağlara, motor yağlarından, transmisyon yağlarına, greslere kadar çok geniş bir ürün yelpazemiz bulunuyor.
Castrol otomotiv pazarında lider konumunda. Castrol Activ, Castrol CRB, Castrol GTX gibi ürünlerin marka bilinirliği dünya sıralamasının çok üzerinde. Endüstriyel pazarda da metal işleme yağları, korozyon önleyici sıvılarda Castrol, pazarın öncülerinden biri olarak yer alıyor.
Endüstriyel segmentte payımızı yukarıya çekmeyi hedefliyoruz
Endüstriyel yağlar alanında biraz daha detaya inebilir miyiz? Castrol’ün Hindistan pazarındaki payı nedir? Bu alandaki çalışmalarınızdan bahsedebilir misiniz?
Hindistan endüstriyel pazarı enerji üretiminden, otomotiv sanayine, tekstilden, çimentoya kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Milli sanayiyi geliştirmek için yapılan teşvikler sayesinde, üretim sektörü ciddi bir gelişme gösteriyor.
Castrol olarak endüstriyel pazarı bizim için çok önemli. Toplam satış tonajımız içinde endüstriyel segmentinin yüzde 15 olan payını önümüzdeki dönem yukarıya çekmeyi hedefliyoruz. Bu yıl 5 yıllık stratejik planımızı hayata geçirdik ve endüstriyel pazardaki payımızı artırmak niyetindeyiz.
Castrol’ün rekabet gücünün faktörlerinden birini müşteri odaklı teknolojik ürünler geliştirmesi olarak tanımlayabiliriz. Örneğin bu yıl rüzgar enerjisi sektöründe kullanılmak üzere dünyanın ilk sıfır karbon ürününü satışa sunduk. Yine benzer şekilde boron ve biyosit içermeyen, sentetik metal işleme sıvısı Hysol XBB ürünümüz, hem makina operatörünün sağlığını koruyor hem de çok daha uzun ömürlü.
Müşterilerimizin üretim kalitesini geliştirmeye ve maliyetlerini düşürmeye katkıda bulunmak amacıyla, üstün teknoloji ile geliştirdiğimiz endüstriyel ürünlerimizi kaliteli bir servis anlayışı ile sunmayı hedefliyoruz.
Ülkedeki satış kanalları ve tüketici alışkanlıkları hakkında bilgi verebilir misiniz?
Hindistan’da 500’e yakın şehir, 8.000 kadar kasaba ve 600 binden fazla köy bulunuyor. Kırsal kesimin ekonomiye olan katkısı gittikçe artıyor; bu nedenle, her noktaya ulaşmak ve ürünlerimizin kolay ulaşılabilir olması bizim için daha çok önem kazanıyor.
Castrol Hindistan, madeni yağ pazarındaki en gelişmiş ve en yaygın dağıtım ağına sahip. 100 binden fazla satış noktasına ulaşan 350’den fazla distribütörle çalışıyoruz. İki bine yakın saha çalışanı Castrol adına müşterilerimize hizmet veriyor. Aylık 150-200 bin fatura kesiyoruz.
Otomotiv pazarındaki satışın büyük kısmı, yedek parça satan perakende satış noktalarından yapılıyor. Ancak oto tamircileri tüketimi yönlendiren önemli bir kesim. Araç sürücüleri onların tavsiyelerine göre hareket ediyorlar.
Castrol Hindistan oto tamircilerinin gelişimine, gelişen teknolojilere ayak uydurmaları için yatırımda bulunuyor. Son 10 yılda, Castrol ekibi 200.000 oto tamircisinin gelişimine doğrudan katkıda bulundu.
Orta kademenin ekonomik olarak gelişmesi ile birlikte motosiklet ve otomobil satışları artış göstermeye devam ediyor. Kadın sürücülerin artmasına paralel olarak scooter satışlarında son yıllarda belirgin bir artış oldu. Aynı şekilde motor teknolojisinin gelişmesi ile sentetik yağ tüketimi de artıyor.
2020 yılında BS6 (Euro 6) standartlarına geçilmesi karara bağlandı. Bu nedenle araç üreticileri bu geçişe hazır hale gelmek için yatırım yapıyorlar. Castrol de yağ tecrübesi ile bu geçişin sorunsuz olması için onlarla birlikte çalışıyor.
Hindistan’da ticari zihniyet çok gelişmiş
Hindistan ile Türkiye ve/veya diğer ülkeleri kıyaslayacak olsanız, en belirgin farklılıklar nelerdir?
Hindistan’la diğer ülkelerin arasındaki en büyük fark boyut… Her şeyi 10’la, 100’le çarpmanız gerekiyor.
Hindistan’da rekabet ortamı çok ileri derecede, bu da şirketlerin sürekli yenilik peşinde koşmasını zorluyor. Tüketicilerin marka bilinci yüksek ve en iyi markayı en ucuza almanın arayışı içindeler ancak bir yandan da Y-kuşağının tercihleri gelişen teknoloji ile değişiyor.
Ticari zihniyet çok gelişmiş, her yıl yüzlerce start-up haberi okuyoruz, ancak bunlardan yüzde 90’ı başarısızlıkla sonuçlanıyor. Hindistan insanın başını döndüren çok hızlı bir ekonomik kalkınma ve değişim içinde.
Castrol Hindistan, Castrol dünyasının en büyük üçüncü ülkesi, önümüzdeki 10 sene de dünyanın en hızlı büyüyen ülkelerinden bir tanesi olacak. Ancak şunun da bilinci içindeyiz. Eğer biz de bu hızlı değişime ayak uydurmaz ve gelişime öncülük etmezsek, bu büyümeyi gerçekleştirmek mümkün olmayacak. Bu da müthiş heyecan verici.
