Atık yağ yeniden rafinasyon tesisleri, çeşitli lokasyonlar ve kaynaklardan toplanan atık yağların (halojen içeren / içermeyen madeni bazlı atık işleme yağları, atık sentetik işleme yağları, mineral esaslı klor içeren / içermeyen ve sentetik atık hidrolik yağları, mineral esaslı klor içeren / içermeyen ve sentetik atık motor, şanzıman ve yağlama yağları, atık sentetik yalıtım ve ısı iletim yağları vb.) özelliklerine bağlı olarak çok çeşitli proseslerden (su ve hafif hidrokarbon uzaklaştırma, ince film buharlaştırma, solvent ekstraksiyon, hidrojenasyon) geçirildiği karmaşık tesislerdir.
Bu tesislerin amacı, atık yağlardan pazarlanabilir tiplerde baz yağlar (Grup I ve Grup II) elde edilmesidir. Temel ham madde olan atık yağlar, çok çeşitli moleküler ağırlıklara ve yapılara sahip çok sayıda farklı parçalanmış hidrokarbon, ağır metal ve diğer organik kirleticileri (PCBs, PAH vb.) bünyesinde bulundurmaktadır. Bu sebeple bu rafineriler aynı zamanda sahip oldukları kapasite, atık yağ kompozisyonu, üretilen ürünler ve proseslerin karmaşıklığına bağlı olarak, önemli birer atık ve atıksu üreticisi konumundadır.
Atık yağların yeniden rafine edilmesi sırasında oluşan atıklar ve yağlı atıksular, proses akım şeması, atık yağ depolama sistemleri, kullanılan temizleme yöntemleri (kuru veya ıslak) ve atık yağ özellikleri ile doğrudan ilişkilidir. Genel olarak oluşan atıklar üç sınıfa ayrılmakta olup tehlikeli, tehlikesiz ve inert atık olarak tanımlanmaktadır:
- 05 01 03*: Tank dibi çamurlar
- 08 03 17*: Tehlikeli maddeler içeren baskı tonerleri
- 13 01 13*: Diğer hidrolik yağlar
- 15 01 01: Kâğıt ve karton ambalaj
- 15 01 02: Plastik ambalaj
- 15 01 10*: Kontamine olmuş ambalajlar
- 15 02 02*: Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre malzemeleri, temizleme bezleri, koruyucu giysiler
- 16 05 07*: Tehlikeli maddeler içeren ya da bunlardan oluşan ıskarta anorganik kimyasallar
- 16 05 08*: Tehlikeli maddeler içeren ya da bunlardan oluşan ıskarta organik kimyasallar
- 17 04 05: Demir ve çelik hurdası
- 19 02 05*: Fiziksel ve kimyasal işlemlerden kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren çamurlar
- 19 02 08*: Tehlikeli maddeler içeren sıvı yanabilir atıklar
- 19 02 09*: Tehlikeli maddeler içeren katı yanabilir atıklar
- 19 11 01*: Kullanılmış filtre killeri
- 19 11 02*: Asit katranları
- 19 11 05*: Saha içi atıksu arıtımından kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren çamurlar
Bu atıklar doğaları gereği, farklı konsantrasyonlarda ağır metaller (As, Cd, Cr, Pb), petrol hidrokarbonları ve organik kirleticileri bulundurmaktadır. Atıksuların tipik özelliği ise yüksek kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), gres, hidrokarbon ve siyanür konsantrasyonlarıdır. Bundan dolayı, atıkların ve atıksuların kontrolsüz bir şekilde bertaraf edilmesi veya yetersiz arıtılması durumunda çevre ve insan sağlığı açısından ciddi problemler oluşabilmektedir. Bu sebeple tesis bünyesinden oluşan atık ve atıksuların Çevre Mevzuatı ile birlikte ilgili yönetmeliklere uygun olarak yönetilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu kapsam öncelikle göz önünde bulundurulması gereken mevzuat ise;
- Atıklar için; Atık Yönetimi Yönetmeliği (R9, R12 ve/veya R13) ve
- Atıksular için de; Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği (OSBUY) ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’dir.
