Yaşamda her yerde olan taşıtlarımızda kimya bilimi, iki temel mühendislik alanı olan kimya mühendisliği ile makine mühendisliği ve kimya endüstrisinin gücü var. İçten yanmalı motorlu taşıtlar, elektrikli taşıtlar ve hibrit taşıtlarda; yakıt, yakıt kimyası, biyoyakıt, yanma kimyası, elektrokimya, yağlayıcı, gres, soğutma sıvısı, elektrik, e-sıvı ve taşıtların imalat girdilerinde hep kimya var. Kimya mühendisleri için motor yakıtı ve motor yağlama yağlarında yetkin olmak ayrıcalıktır. İlk kez içten yanmalı motor testlerimi yaptığım ve ilk kez sürücü olduğum günlerdeki teknik heyecanım yüksekti. Sağ ayağınızda motor çevrimindeki termodinamiği, hidrokarbon moleküllerini, yağlama yağı katkı maddelerini hızla düşünmek bambaşka bir mühendislik keyfi. İçten yanmalı motor mucitleri Nikolaus August Otto ve Rudolf Diesel için dua etmiştim.
Petrol rafinasyon teknolojisi ve otomotiv teknolojisi en iyisi için birlikte bugüne ilerledi. Bir yanda da biyojenik karbon gücüyle biyorafineriler ve biyoyakıtlar hep vardı. Devasa alt sektörlerimiz var. İçten yanmalı motorların keşfinden bu yana çok yol aldık. Bugün ulaşımda elektrifikasyon bizimle. Otomotiv ve kimya endüstrilerinde inovasyon adeta yarışarak mükemmel ilerliyor. İki endüstrimiz de Biyoçeşitlilik kaybı; Çevre kirliliği; İklim değişikliği üç acil sorunumuz için çevresel etkilerini azaltmaya ve iklim dirençli üretim için uğraşıyor. İkinci ve Üçüncü Nesil Biyodizel ile Biyoetanol; Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı; Sürdürülebilir Denizcilik Yakıtı; Hidrojen Ekonomisi; Amonyak Ekonomisi; Yenilenebilir Kaynaklı Elektrik Üretimi; Sera Gazı Nötr E-sıvılar; Biyoyağlayıcılar; Biyogresler; Biyomalzemeler mühim.
Kimyanın taşıtlarda gücünü ben iki yerde iyi görür ve meslek seçimimle gurur duyarım. Otomobilimi sürerken ve Formula 1 (F1) yarışlarını izlerken. Bu yıl F1’in yetmiş beşinci yıldönümü. Formula E ise bambaşka keyfim. F1 erkek egemen bir dünyada ilerliyor. 1958 ve 1959’daki beş yarışta Maria Teresa de Filippis F1’in kadın pilot ilki, öncüsü oldu. 1974’ten 1976’ya dek yarışan, on yedi yarışa katılıp on ikisinde ilk on birde yer alan Lella Lombardi, F1’de puan alan ilk ve tek kadın pilottu. 1975 İspanya Grand Prix’inde Maria Teresa altıncı oldu. F1 Akademi motor sporlarına kadın katılımı ve yetenekleri artırmayı hedefleyen en önemli küresel girişim. Bu yıl üçüncü F1 Akademi Yarış Serisi üç kıtada, yedi ülkede ilerliyor. Şanhay ve Cidde ardından önümüzde Miami, Montreal, Zandvoort, Singapur ve Las Vegas var. Takibinizi öneriyorum.
F1 ülkemize tekrar gelecek. İstanbul Grand Prix 2026 programına girecek. Yaşasın. F1 taşıtlarında en çok yakıt formülasyonu, yakıtın oktan sayısı, yağlayıcı ve lastik seçimleri benim için büyük heyecan. O teknolojinin, inovasyonun coştuğu rengârenk taşıtların, yakıtın, yağlayıcının, lastiğin her bir gramı yaşam döngüsünde kıymetli. Çünkü her bir F1 taşıtı yaşam döngüsünde akçeli ve gezegene maliyet saklıdır.
Taşıt yaşam döngüsü yönetiminde faydalı ömrünü tamamlamış taşıtlar ile yağlama yağlarının en iyi atık yönetimi önceliklendirmesinde ham madde olarak değer kazanması, gezegene maliyeti azaltma mühim hususları var. Çünkü hepsi atık değil, ulusal servet. Faydalı ömrünü tamamlamış yağlama yağlarına ileri dönüşümde nasıl değer katıldığını, yeni teknolojili yağlayıcıları Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ana desteğinde “Karbonsuzlaşma Yolunda Sürdürülebilir Çözümler ve Yeşil Akçenin Gücü” başlığında 14-15 Nisan 2025 tarihinde İTÜ’nün tescilli yeşil yerleşkesi, Ayazağa Yerleşkesi’nde Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) olarak gerçekleştirdiğimiz 10. İstanbul Karbon Zirvesi’nde PETROL Ofisi ve TAYRAŞ’tan dinledik. Madeni Yağ Dünyası Dergisi’nin medya desteğini sunduğu zirvemiz ST Climate desteğinde “Karbon Nötr” oldu. Karbonsuz Karbon Zirvesi’nin TÜBİTAK MAM İklim ve Yaşam Bilimleri Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Özgen Ercan başkanlığındaki “Karbon Yönetimi ve Endüstri” oturumumuzda PETROL Ofisi POTEM Ar-Ge ve Laboratuvarlar Müdürü Sevda Atar; TAYRAŞ Yönetim Kurulu Danışmanı Dr. Erol Metin; QSI Genel Müdürü Okay Kayhanlı; GT Karbon Fan Genel Müdürü ve Kıymetli İTÜ Mezunumuz Savaş Tosun’dan kuruluşlarının karbonsuzlaşma yolunda duruşları ile ürün ve hizmetleriyle yarattıkları karbonsuzlaşmaya katkılarını öğrendik. QSI ve GT Karbon Fan’ı iyi tanımak ve farklılıklarını iyi bilmek gerek.
Zirvemizde SÜT-D 2025 Düşük Karbon Kahramanı Ödülü sahiplerini bulurken SÜT-D 2025 Küçük Karbon Kahramanı Bilfen’li İklim Dedektifleri Takımı gösterisi neşemiz ve umudumuz oldu.
Atıkları iyi yönet, iklimini koru
Hadi ileri dönüştür, iklimini koru
Enerjiyi verimli kullan, iklimini koru
Kaynakları az tüket, iklimini koru
diyen dedektiflerimiz “Gülsün Dünya” vurgusuyla sürdürülebilir yaşama dikkat çektiler.
Onuncu zirvemize desteklerini sunan iş dünyası, sivil toplum ve medya kuruluşlarına; oturumlarımıza güç katan başkan ve konuşmacılarımıza; yüksek paydaş katılımı için delegelerimize samimi şükran sunuyorum. Zirve sonuç raporu ile sunum e-kitabı yakında sitelerimizde olacak. Bizi takip ediniz. Çünkü güzelim ülkemizin karbonsuzlaşma yolunda birey ve kuruluşlar olarak hepimizin yapması gerekenler var. Gelecek zirvemiz için çalışmaya başladık. Paydaşlarımızı 4-5 Mayıs 2026 tarihlerindeki sürdürülebilirlik odaklı eğitim, araştırma, proje gücünü ortaya koyarak “2048 Karbon Nötr İTÜ” hedefiyle ilerleyen İTÜ’müzün tescilli yeşil yerleşkesine “Karbonsuzlaşma, Karbon Piyasası ve İklim Teknolojileri” temalı 11. İstanbul Karbon Zirvesi’ne bekliyoruz.
